Μεγαλώνοντας Μοναχοπαίδια

Συχνά οι γονείς που μεγαλώνουν μοναχοπαίδια έχουν ενοχές και μια μεγάλη αγωνία για το αν κάνουν το σωστό στο μεγάλωμα του παιδιού τους. Υπάρχει μέσα τους ο φόβος ότι το παιδί τους μπορεί να γίνει ένας πολύ απαιτητικός ενήλικας, μεγαλώνοντας ως ένα παιδί που έχει την προσοχή όλης της οικογένειας στραμμένη επάνω του. Επίσης, συχνά οι γονείς των μοναχοπαιδιών έχουν αγωνία για το πώς να απασχολήσουν το παιδί τους και παραπονιόνται ότι η ενήλικη παρέα που του προσφέρουν δεν του επαρκεί, καθώς το παιδί έχει ανάγκη από παρέα με άλλα παιδιά. Ναι! Εν μέρει υπάρχει αλήθεια σε αυτό.

Tο παιδί έχει ανάγκη από συναναστροφή με άλλους συνομηλίκους, για να μπορέσει να αναπτύξει την κοινωνική του πλευρά. Το μοναχοπαίδι, μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον όπου υπάρχουν μόνο ενήλικες φροντιστές, δηλαδή η μητέρα, ο πατέρας, οι παππούδες ή η γυναίκα που προσέχει το παιδί όταν οι γονείς είναι στη δουλειά, μπορεί ως οντότητα να καθρεφτίζεται πολύ μεγαλύτερο από την πραγματικότητα. Τι σημαίνει όμως αυτό ;
Το να καθρεφτίζεται το παιδί μεγαλύτερο από την πραγματικότητα είναι κάτι που συμβαίνει γιατί ο γονιός μπορεί να βάζει τις ανάγκες του παιδιού του πιο ψηλά από τις δικές του, κάτι το οποίο είναι απόλυτα φυσικό να κάνει ένας γονιός όταν το παιδί είναι στην βρεφική ή στην νηπιακή ηλικία. Κατά αυτό τον τρόπο, το παιδί αποκτά μια λανθάνουσα αίσθηση ότι οι δικές του ανάγκες αξίζουν περισσότερο από τις ανάγκες των υπολοίπων μελών της οικογένειας και αυτό σημαίνει ότι το ίδιο ως άτομο, καθρεφτίζεται μεγαλύτερο από την πραγματικότητα.
Η κοινωνικοποίηση του παιδιού και η ευκαιρία του στην ανάπτυξη της ικανότητας για συνεργασία με συνομηλίκους, είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο ξεκινάει ένα παιδί το σχολείο και είναι επίσης το σημαντικότερο πράγμα στο οποίο εκπαιδεύεται όχι μόνο στον παιδικό σταθμό αλλά και καθόλη τη διάρκεια του δημοτικού σχολείου.

Μέσα από την συνύπαρξη με τους συνομηλίκους, το παιδί μαθαίνει για την μοναδικότητά του και ταυτόχρονα μαθαίνει να βλέπει το εγώ του στην πραγματική του διάσταση καθώς υπάρχουν και άλλα άτομα, οι συμμαθητές, που εκφράζονται έντονα και έχουν εξίσου σημαντικές ανάγκες με τις δικές του. Συνεπώς, η επαφή και η συναναστροφή με άλλα παιδιά είναι πολύ ουσιαστική για την ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση του παιδιού. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ο γονιός, και ιδιαίτερα ο γονιός που μεγαλώνει μοναχοπαίδι, να παρέχει στο παιδί του την ευκαιρία για επαφή με συνομηλίκους του και σε ώρες εκτός σχολείου.

Παρόλα αυτά, ο γονιός χρειάζεται να κρίνει το πότε θα πάει το παιδί του να παίξει με κάποιον φίλο του και να μην ενδίδει κάθε φορά στην επιθυμία του παιδιού για παρέα με φίλους ή στο «βαριέμαι» του παιδιού. Πολύ εύκολα ένας γονιός, και ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχουν άλλα παιδιά στην οικογένεια, μπορεί να σπεύδει να σώσει το παιδί του από το αίσθημα της βαρεμάρας του και να μπαίνει στο παιχνίδι θύματος-σωτήρα προσπαθώντας να ικανοποιήσει την ανάγκη του παιδιού για δράση είτε προτείνοντάς του δραστηριότητες που θα μπορούσε να κάνει, είτε πηγαίνοντάς το να παίξει με κάποιον φίλο/φίλη του. Αυτή τη βαρεμάρα ή τη γκρίνια του παιδιού, κοιτάζοντάς την από μια διαφορετική οπτική, μπορούμε να την δούμε ως μια ευκαιρία για επαφή μαζί μας.

Η επαφή του παιδιού με τον γονιό είναι μία από τις βασικές ανάγκες του παιδιού όπως είναι η ανάγκη της πείνας, της δίψας, του ύπνου, της ξεκούρασης, της έμφυτης περιέργειας και της επιθυμίας για εξερεύνηση του περιβάλλοντος. Όταν φροντίζουμε την ανάγκη του παιδιού για επαφή μαζί μας, το παιδί νιώθει αγαπητό, μοναδικό, νιώθει ότι πραγματικά αξίζει. Αντίθετα, όταν η ανάγκη αυτή παραμένει ακάλυπτη, το παιδί αισθάνεται ότι δεν αξίζει και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς. Κατά συνέπεια, ο χρόνος επαφής του παιδιού με τον γονιό είναι αναντικατάστατος. Ο ρόλος μας ως γονείς είναι να μπορούμε να κρατάμε μία ισορροπία ανάμεσα στο χρόνο που περνάει το παιδί μας με τους φίλους του και στον χρόνο που περνάει μαζί μας καθώς είναι πολύ σημαντικό να εξασφαλίζουμε προσωπικό χρόνο με το παιδί μας.

Την επόμενη φορά που το παιδί βαριέται, αντί να τρέξουμε να του προτείνουμε δραστηριότητες ή να το πάμε σε κάποιον φίλο/φίλη του να παίξει ώστε να μην είναι μόνο του, το καλύτερο δώρο που έχουμε να του κάνουμε είναι να περάσουμε το απόγευμά μας μαζί του!
Η Aletha Solter, αναπτυξιακή ψυχολόγος, ιδρύτρια του Aware Parenting Institute (www.awareparenting.com) και εκπαιδεύτριά μου στο Aware Parenting, λέει ότι κάθε παιδί χρειάζεται δύο γονείς για να μεγαλώσει σωστά. Έτσι, η οικογένεια που έχει δύο παιδιά χρειάζεται τέσσερις γονείς ή αλλιώς τέσσερις ενήλικες! Αυτό σημαίνει ότι η καταλληλότερη αναλογία είναι δύο προς ένα και μπορεί η αντίληψη αυτή να είναι αρκετά απενοχοποιητική για τους γονείς που έχουν ένα μόνο παιδί, καθώς ο γονιός του μοναχοπαιδιού έχει την ευκαιρία να προσφέρει στο παιδί του πολύτιμο αποκλειστικό χρόνο για επαφή και παιχνίδι, περισσότερο από κάθε άλλο γονέα!

Τι χρειάζεται να κάνω ως γονιός με το παιδί μου κατά την διάρκεια του αποκλειστικού χρόνου μου μαζί του;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να είμαι με το παιδί μου και πολλά παιχνίδια που μπορώ να κάνω μαζί του. Τα παιχνίδια αυτά περιγράφονται αναλυτικά στο βιβλίο Attachment Play της Aletha Solter που είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο στην ενίσχυση του δεσμού γονιού-παιδιού μέσα από το παιχνίδι. Το βασικό όμως που χρειάζεται να θυμάται κανείς είναι ότι κατά τον αποκλειστικό χρόνο με το παιδί μας είμαστε ολοκληρωτικά παρόντες και αφήνουμε το παιδί να μας καθοδηγήσει στο τι θέλει να κάνουμε, χωρίς τη δική μας παρέμβαση. Αυτό το είδος παιχνιδιού ονομάζεται μη κατευθυνόμενο παιδοκεντρικό παιχνίδι.

Το μη κατευθυνόμενο παιδοκεντρικό παιχνίδι είναι το ελεύθερο παιχνίδι με τουβλάκια, κούκλες, μαριονέτες, άμμο, πηλό, υλικά τέχνης και κατασκευών κατά την διάρκειά του οποίου την πρωτοβουλία την έχει το παιδί. Ο γονιός παρέχει τα υλικά, στέκεται δίπλα στο παιδί του και το παρακολουθεί. Με το να είμαι ως γονιός παρόν και να στέκομαι δίπλα στο παιδί μου την ώρα που παίζει, ουσιαστικά δίνω αξία σε αυτό που κάνει το παιδί εκείνη τη στιγμή και κατά συνέπεια το ίδιο το παιδί αισθάνεται ότι αξίζει. Συνεπώς, το μη κατευθυνόμενο παιδοκεντρικό παιχνίδι αυξάνει την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Μισή ώρα την εβδομάδα μη κατευθυνόμενου παιδοκεντρικού παιχνιδιού μειώνει αισθητά τα προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού και ενισχύει σημαντικά τον δεσμό γονιού παιδιού.

Αν αυτό το παιχνίδι γίνεται συχνότερα μέσα στην εβδομάδα, τα αποτελέσματα θα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά.
Ένα σημαντικό πράγμα που χρειάζεται να προσέξουμε κατά την διάρκεια του αποκλειστικού χρόνου με το παιδί μας είναι να μην προσπαθήσουμε να είμαστε εκεί για να διδάξουμε το παιδί. Το αφήνουμε να μας οδηγήσει στον κόσμο του, γιατί μέσα από το δικό του παιχνίδι έχει να μάθει πολλά περισσότερα και να δουλέψει πάνω στα ζητήματα που απασχολούν το ίδιο.

Το να είναι κανείς γονέας μοναχοπαιδιού είναι μια ευκαιρία για περισσότερο αποκλειστικό χρόνο, περισσότερο μη κατευθυνόμενο παιδοκεντρικό παιχνίδι και επομένως περισσότερο χρόνο σύνδεσης και ουσιαστικής επαφής με το παιδί!