Άνθρωπος & Ζώο. Μια συνύπαρξη με απροσδόκητα οφέλη

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα ανάγεται σε πολλά χρόνια πριν, ίσως περισσότερα από 50.000. Οι λόγοι που οδήγησαν τον άνθρωπο να επιθυμεί τη συντροφιά των ζώων σχετίζονταν με την επιβίωσή του: ο σκύλος ήταν ένας χρήσιμος βοηθός για διάφορες εργασίες, η γάτα ένας απαραίτητος σύμμαχος εναντίον των τρωκτικών, τα αιγοπρόβατα πηγή τροφής και ένδυσης.

Σήμερα τα κατοικίδια μπορεί να έχουν χάσει σε ένα μεγάλο βαθμό την αρχική τους λειτουργία, αλλά αυτό δεν έχει μειώσει την ανάγκη του ανθρώπου να βρίσκεται σε επαφή μαζί τους. Σύμφωνα με τη World Society for the Protection of Animals το 2008 υπολογίζεται ότι συμβιώνουν στο σπίτι μαζί με ανθρώπους 342 εκατομμύρια σκύλοι σε 93 χώρες και 281 εκατομμύρια γάτες σε 81 χώρες.

Οφέλη από την κατοχή ή την αλληλεπίδραση με τα ζώα.
Θα μπορούσαμε να ταξινομήσουμε τα οφέλη ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες του ανθρώπου:

Παιδιά

Ο δεσμός με τα ζώα και όχι απαραίτητα η κατοχή ενός, προσφέρει θετικά αποτελέσματα και στους τρεις τομείς ανάπτυξης των παιδιών: απόκτηση γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, αφού όπως έχει φανεί:
• Ο δεσμός με το ζώο σχετίζεται με τη θετική συναισθηματική λειτουργία του παιδιού
• Η κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη ενισχύεται από την κατοχή ενός ζώου, αφού, ενδεχομένως να διευκολύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και να ενισχύει την απόκτηση γλωσσικών δεξιοτήτων
• Η αυτοεκτίμηση του παιδιού ενισχύεται από την κατοχή ενός ζώου. Το παιδί μαθαίνει πώς να φροντίζει ένα ζώο και εάν παράλληλα λαμβάνει την επιβράβευση από τους γονείς γι’ αυτό, ενισχύεται η αίσθηση επάρκειάς του
• Τα κατοικίδια παρέχουν κοινωνική υποστήριξη στα παιδιά αφού όπως αναφέρουν, απευθύνονται στα κατοικίδια τους όταν έχουν να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα
• Η παρουσία των ζώων αυξάνει την κοινωνική διάδραση μεταξύ των παιδιών
• Τα παιδιά με ισχυρούς δεσμούς με ζώα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν καλύτερα τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων σε σύγκριση με παιδιά χωρίς κατοικίδια
• Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα ζώα σαν ειδικούς φίλους, σημαντικά μέλη της οικογένειας και παρόχους στοργής και συναισθηματικής υποστήριξης
• Εμφανίζονται λιγότερες περιπτώσεις αλλεργίας και άσθματος σε άτομα που εκτέθηκαν σε κατοικίδια κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας
• Τα κατοικίδια ζώα αποτελούν χρήσιμη προσθήκη για τους γονείς που μεγαλώνουν παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, ειδικά σε τομείς όπως η κοινωνική αναγνώριση, η ασφάλεια του παιδιού και η συντροφικότητα.

Ενήλικες

Οι ενήλικες φαίνεται να ευεργετούνται εξίσου από την ύπαρξη δεσμού με κάποιο ζώο, αφού η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν υπό την φροντίδα τους ένα ζώο, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων:

• Κάνουν λιγότερες επισκέψεις σε ιατρούς. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα έξοδα για την υγεία θα αυξάνονταν κατά 7,19% (€2,83 δισεκατομμύρια) στην Αυστραλία, εάν οι κάτοχοι κατοικίδιων πήγαιναν το ίδιο συχνά στον ιατρό όσο εκείνοι που δεν έχουν κάποιο ζώο στην κατοχή τους
• Προσαρμόζονται γρηγορότερα στο στρες που σχετίζεται με το πένθος και σε άλλες αντίξοες καταστάσεις (χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης)
• Έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική σταθερότητα και διατηρούν γενικότερα καλύτερη την κατάσταση της υγείας τους
• Έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, τείνουν να νιώθουν λιγότερο μόνοι και ανήσυχοι
• Υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στην κατοχή κατοικίδιου και στην επιβίωση του ατόμου που πάσχει από στεφανιαίο νόσο ένα έτος μετά την εισαγωγή του σε νοσοκομείο
• Ο δεσμός με ένα ζώο συντροφιάς σχετίζεται με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακούς παλμούς. Ειδικά στα άτομα με υπέρταση που βρίσκονταν σε συνθήκες στρες, η αλληλεπίδραση με ζώα προλαμβάνει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα ενισχύεται η διάθεση μετά ενώ τα άτομα αναφέρουν μικρότερα ποσοστά άγχους και φόβων στη ζωή τους
• Τα ζώα μειώνουν τα συναισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης, προσφέροντας κοινωνική υποστήριξη
• Η παρουσία ενός ζώου συντροφιάς στο χώρο, ακόμη και δίχως κάποια αλληλεπίδραση, προκαλεί εγκεφαλική δραστηριότητα που συνδέεται με καταστάσεις χαλάρωσης και μειωμένου στρες.

Θεραπεία με ζώα

Σύμφωνα με τη Delta Society (μία από τις μεγαλύτερες οργανώσεις για τη θεραπεία με ζώα στην Αμερική), θεραπεία με ζώα ορίζεται ως «η κατευθυνόμενη παρέμβαση κατά την οποία ένα ζώο που πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, αποτελεί μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας».
Η διαδικασία περιλαμβάνει ειδικά εκπαιδευμένα ζώα και επαγγελματίες που εργάζονται ως συνθεραπευτές. Η θεραπεία μέσω ζώων εστιάζεται στη βελτίωση της ανθρώπινης σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής και κοινωνικής λειτουργίας και για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται σκύλοι, γάτες, άλογα, γαϊδούρια, δελφίνια, πουλιά, ψάρια κ.ά.
Ο ρόλος των ζώων στο θεραπευτικό πλαίσιο περιγράφεται από τα οφέλη που έχουν ήδη προαναφερθεί για τα κατοικίδια. Επιπρόσθετα, μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για τη συζήτηση μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου. Η παρουσία τους, συνεισφέρει ώστε το πλαίσιο όπου πραγματοποιείται η παρέμβαση να φαίνεται λιγότερο απειλητικό και περισσότερο δελεαστικό, αφού τα περιβάλλοντα που εμπλέκουν ζώα είναι περισσότερο φιλικά και άνετα σε νέους θεραπευόμενους, προσφέροντας την αίσθηση ασφάλειας και ζεστασιάς.

Συμπερασματικά, τα οφέλη από την ύπαρξη ζώων στη ζωή του ανθρώπου είναι πλέον καταγεγραμμένα και κοινά αποδεκτά. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε την υιοθεσία ενός κατοικίδιου μπορείτε να λάβετε υπόψη σας τα προαναφερθέντα στοιχεία, ώστε να πάρετε την καταλληλότερη για εσάς απόφαση.

‘Να θυμάστε ότι ένα ζώο συντροφιάς θα έχει ανάγκη τη φροντίδα σας για όλη τη ζωή του, κατά τη διάρκεια της οποίας θα εμπλουτίσει την καθημερινότητά σας προσφέροντας στιγμές ξεκούρασης, διασκέδασης, ξεγνοιασιάς, ανακούφισης κ.ά.’